Thế chấp tài sản là gì? Hình thức, nội dung, đối tượng và chủ thể?

Thế chấp tài sản chắc không còn quá xa lạ với chúng ta, những người thường xuyên thực hiện những giao dịch vay thế chấp. Tuy nhiên cũng không ít người vẫn chưa nắm hết được toàn bộ ý nghĩa của việc thế chấp tài sản? Cụ thể như thế nào thì cùng tìm hiểu ngay sau đây.

Thế chấp tài sản là gì?

Theo quy định tại khoản 1 điều 317 Bộ luật dân sự 2015: “Thế chấp tài sản là việc một bên (bên thế chấp) dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và không giao tài sản cho bên kia (bên nhận thế chấp).”

Cụ thể hơn, thế chấp tài sản là việc một bên dùng một tài sản để thay thế, chấp hành một nghĩa vụ trước đó. Còn nếu nói cách đơn giản trong vay thế chấp thì việc thế chấp tài sản để đảm bảo quyền lợi của ngân hàng, từ đó ngân hàng sẽ hỗ trợ người vay vay vốn.

Hình thức thế chấp tài sản

Việc thế chấp phải được lập thành văn bản, có thể lập thành văn bản riêng hoặc ghi trong hợp đồng chính. Nêu việc thế chấp được ghi trong hợp đồng chính thì những điều khoản về thế chấp là những điều khoản cấu thành của hợp đồng chính. Nếu việc thế chấp được lập thành văn bản riêng thì được coi là một hợp đồng phụ bên cạnh hợp đồng chính, hiệu lực của nó phụ thuộc vào hiệu lực của hợp đồng chính. Vì vậy, nội dung của văn bản thế chấp được lập riêng phải phù hợp với hợp đồng chính.

Xem thêm: Hợp đồng thế chấp

Văn bản thế chấp phải công chứng hoặc chứng thực nếu pháp luật có quy định hoặc các bên có thỏa thuận. Việc công chứng, chứng thực sẽ bảo đảm an toàn về pháp lý của các giao dịch. Mặt khác, Nhà nước cần quản lý các giao dịch liên quan đến bất động sản, cho nên thế chấp bất động sản thì buộc phải công chứng hoặc chứng thực.

Nội dung của thế chấp tài sản

Khi thực hiện thế chấp tài sản thì bên thế chấp tài sản phải giao toàn bộ giấy tờ về tài sản thế chấp cho bên nhận thế chấp.

Trong trường hợp khi tài sản thế chấp phải đăng ký giao dịch bảo đảm thì bên thế chấp phải đăng ký việc thế chấp tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Khi thực hiện thế chấp tài sản thì bên thế chấp cần phải thông báo cho bên nhận thế chấp biết các quyền của người thứ ba đối với tài sản thế chấp. Nếu tài sản được dùng để thế chấp nhiều nghĩa vụ thì bên thế chấp phải thông báo cho từng người nhận thế chấp tiếp theo về việc tài sản đã đem thế chấp các lần trước đó.

Trong trường hợp nếu các bên không có thỏa thuận gì khác thì bên thế chấp vẫn giữ tài sản và được khai thác công dụng của tài sản, hưởng hoa lợi, lợi tức từ tài sản thế chấp (trừ trường hợp hoa lợi, lợi tức cũng thuộc tài sản thế chấp hoặc do việc khai thác công dụng mà tài sản thế chấp có nguy cơ bị mất hoặc bị giảm sút giá trị).

Bên thế chấp phải bảo quản giữ gìn tài sản thế chấp và cần phải áp dụng các biện pháp cần thiết để khắc phục nguy cơ thiệt hại tới tài sản.

Bên thế chấp khi đã thế chấp tài sản thì không được bán, trao đổi, tặng, cho tài sản thế chấp và chỉ được cho thuê, cho mượn hoặc dùng tài sản đã thế chấp để bảo đảm thực hiện các nghĩa vụ khác.

Bên nhận thế chấp có quyền yêu cầu xử lý tài sản thế chấp khi đã đến thời hạn thực hiện nghĩa vụ mà bên thế chấp không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ của mình, bên nhận thế chấp phải trả lại giấy tờ về tài sản thế chấp khi chấm dứt thế chấp tài sản.

Đối tượng của thế chấp tài sản

Phạm vi tài sản được dùng để thế chấp rộng hơn so với tài sản được dùng để cầm cố. Tài sản thế chấp có thể là vật, quyền tài sản, giấy tờ có giá, có thể là tài sản hiện có hoặc tài sản hình thành trong tương lai. Tài sản đang cho thuê, cho mượn cũng được dùng để thế chấp.

Tùy từng trường hợp, các bên có thể thỏa thuận dùng toàn bộ hoặc một phần tài sản để thế chấp. Nếu người có nghĩa vụ dùng toàn bộ một bất động sản để thế chấp thì các vật phụ của bất động sản cũng thuộc tài sản thế chấp. Trong trường hợp thế chấp một phần bất động sản, động sản có vật phụ thì vật phụ thuộc tài sản thế chấp, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác.

Khi đối tượng thế chấp là một tài sản được bảo hiểm thì khoản tiền bảo hiểm cũng thuộc tài sản thế chấp. Hoa lợi, lợi tức có được từ tài sản thế chấp chỉ thuộc tài sản thế chấp khi các bên có thỏa thuận hoặc trong những trường hợp pháp luật có quy định.

Chủ thể của thế chấp tài sản

Trong quan hệ thế chấp tài sản, chủ thể của thế chấp tài sản bao gồm:

• Thứ nhất: Bên có nghĩa vụ phải dùng tài sản của mình để bảo đảm cho việc thực hiện nghĩa vụ của mình được gọi là bên thế chấp.

• Thứ hai: Bên có quyền được gọi là bên nhận thế chấp.

Chủ thể của thế chấp tài sản phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện mà pháp luật nước ta đã quy định đối với người tham gia giao dịch dân sự nói chung.

Trong đó, bên thế chấp tài sản có thể chính là bên có nghĩa vụ trong quan hệ nghĩa vụ được bảo đảm bằng biện pháp thế chấp, có thể là người thứ ba thế chấp (quyền sử dụng đất ) bảo đảm cho bên có nghĩa vụ.

Các chủ thể tham gia thế chấp tài sản phải có đầy đủ năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp.

Chủ thể trong quan hệ thế chấp là một nội dung quan trọng vì là đây là điều kiện có hiệu lực có hợp đồng thế chấp. Nếu không thỏa mãn điều kiện này thì hợp đồng thế chấp vô hiệu.

Hy vọng bài viết này giúp mọi người hiểu hơn về thế chấp tài sản. Chúc mọi người giao dịch thuận lợi.